1. Praca w warunkach szczególnych i o szczególnym charakterze a praca w warunkach szkodliwych lub niebezpiecznych Czego dotyczy ustawa o emeryturach pomostowych? Ustawa o emeryturach pomostowych1 dotyczy osób, które ze względu na wykonywanie pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charak-
Artykuły: Pracownicy: zatrudnianie, urlopy, zasiłki, świadczenia, ekwiwalenty Ustawa z 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (tekst jedn. z 2015 r., poz. 965, z późn. zm.) szczegółowo określa obowiązki płatnika składek w zakresie zaliczania wykonywanej przez pracowników pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, prowadzenia wykazu stanowisk pracy oraz ewidencji pracowników wykonujących takie prace, za których przewidziano obowiązek opłacania składek na Fundusz Emerytur Pomostowych. Ustawa określa także zasady i tryb opłacania tych składek. Ponadto ustawa o emeryturach pomostowych zawiera definicję pracy w szczególnych warunkach i o szczególnym charakterze, natomiast rodzaje tych prac są wymienione w załącznikach nr 1 i 2 do tej ustawy. W myśl art. 3 ust. 4 ustawy o emeryturach pomostowych za pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach uważa się pracowników wykonujących po dniu wejścia w życie ustawy w pełnym wymiarze czasu pracy prace, o których mowa w ust. 1. Chodzi o prace związane z czynnikami ryzyka, które z wiekiem mogą z dużym prawdopodobieństwem spowodować trwałe uszkodzenie zdrowia, wykonywane w szczególnych warunkach środowiska pracy, determinowanych siłami natury lub procesami technologicznymi, które mimo zastosowania środków profilaktyki technicznej, organizacyjnej i medycznej stawiają przed pracownikami wymagania przekraczające poziom ich możliwości, ograniczony w wyniku procesu starzenia się jeszcze przed osiągnięciem wieku emerytalnego, w stopniu utrudniającym ich pracę na dotychczasowym stanowisku. Obowiązki pracodawcy To płatnik składek (pracodawca) kwalifikuje, czy dany rodzaj pracy można zaliczyć do pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, wprowadzając daną pracę do wykazu stanowisk, na których wykonuje się pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze oraz wpisując do ewidencji pracowników wykonujących taką pracę. Zgodnie z art. 41 ust. 4 ustawy o emeryturach pomostowych płatnik składek musi prowadzić: wykaz stanowisk pracy, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, ewidencję pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, za których jest przewidziany obowiązek opłacania składek na FEP... DOSTĘP DO PEŁNEJ TREŚCI SERWISU JEST BEZPŁATNYWYMAGANE JEST JEDNAK ZALOGOWANIE DO ZALOGOWANI MOGĄ RÓWNIEŻ DODAWAĆ KOMENTARZE. Jeżeli jeszcze nie jesteś zarejestrowany, zapraszamy do wypełnienia krótkiego formularza rejestracyjnego. REJESTRACJA dla nowych użytkowników LOGOWANIE dla użytkowników DLACZEGO WARTO SIĘ ZAREJESTROWAĆ DO SERWISU Otrzymujesz całkowicie bezpłatny stały dostęp do wielu informacji, między innymi do: ujednolicanych na bieżąco aktów prawnych (podatki, ubezpieczenia społeczne i działalność gospodarcza) narzędzi: powiadamiania o nowych przepisach, zmianach w przepisach i terminach kalkulatorów i baz danych działów tematycznych zawierających pogłębione informacje na interesujące Cię tematy; omówienia, odpowiedzi na najczęściej pojawiające się pytania strony osobistej, na której znajdziesz aktualne informacje przeznaczone dla osoby o Twoim profilu zawodowym. Dodatkowo będziesz mógł edytować własną listę zakładek w celu szybszego docierania do szczegółowej informacji newslettera informującego regularnie o wydarzeniach związanych z podatkami i działalnością gospodarczą Czas rejestracji - ok. 1 min Uwaga Podczas rejestracji nie zbieramy żadnych szczegółowych danych personalnych i teleadresowych. W każdej chwili możecie usunąć trwale i bezpowrotnie dane dotyczące Waszego konta. Przed rejestracją prosimy o zapoznanie się z regulaminem »
Ustala się wykaz stanowisk pracy, na których wykonywane są prace w szczególnych warunkach, określonych w § 4 i § 8 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego oraz wzrostu emerytur i rent inwalidzkich dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, stanowiący załącznik nr 1 do zarządzenia.
1 stycznia 1999 r. 1985-02-20 § 1 1991-05-09 § 1 1993-01-14 § 1 1996-06-07 § 1 1997-06-18 § 1 1999-01-01 Art. 32 ust. 4 Art. 194 rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze ( z dnia 18 lutego 1983 r.) Na podstawie art. 55 ustawy z dnia 14 grudnia 1982 i. o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin (Dz. U. Nr 40, poz. 267)zarządza się, co następuje: Rozdział 1Przepisy ogólne § 1. 1. Rozporządzenie stosuje się do pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, wymienione w § 4-15 rozporządzenia oraz w wykazach stanowiących załącznik do rozporządzenia, zwanych dalej "wykazami". 2. § 1 ust. 2 zmieniony przez § 1 rozporządzenia z dnia 29 stycznia 1985 r. ( zmieniającego rozporządzenie z dniem 20 lutego 1985 r. § 1 ust. 2 zmieniony przez § 1 pkt 2 lit. a) rozporządzenia z dnia 21 maja 1996 r. ( zmieniającego rozporządzenie z dniem 7 czerwca 1996 r. Właściwi ministrowie, kierownicy urzędów centralnych oraz centralne związki spółdzielcze w porozumieniu z Ministrem Pracy, Płac i Spraw Socjalnych ustalają w podległych i nadzorowanych zakładach pracy stanowiska pracy, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazach A i B. 3. § 1 ust. 3 dodany przez § 1 pkt 2 lit. b) rozporządzenia z dnia 21 maja 1996 r. ( zmieniajacego rozporządzenie z dniem 7 czerwca 1996 r. Wykazy stanowisk, o których mowa w ust. 2, stosuje się także w jednostkach organizacyjnych: 1) które powstały w drodze przekształcenia przedsiębiorstwa państwowego w inne przedsiębiorstwo, w przedsiębiorstwa, w spółkę lub w spółki, 2) które zostały przekazane organom samorządu terytorialnego, 3) dla których uprawnienia i obowiązki organu założycielskiego przejęli wojewodowie lub inne organy państwowe. 4. § 1 ust. 4 dodany przez § 1 pkt 2 lit. b) rozporządzenia z dnia 21 maja 1996 r. ( zmieniajacego rozporządzenie z dniem 7 czerwca 1996 r. Przepis ust. 3 ma zastosowanie od dnia wprowadzenia zmian, o których mowa w tym przepisie. § 2. 1. § 2 ust. 1 zmieniony przez § 1 pkt 3 rozporządzenia z dnia 21 maja 1996 r. ( zmieniającego rozporządzenie z dniem 7 czerwca 1996 r. Okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy. 2. § 2 ust. 2 zmieniony przez § 1 pkt 1 rozporządzenia z dnia 3 czerwca 1997 r. ( zmieniającego rozporządzenie z dniem 18 czerwca 1997 r. Okresy pracy, o których mowa w ust. 1, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy. Rozdział 2Wiek emerytalny § 3. Za okres zatrudnienia wymagany do uzyskania emerytury, zwany dalej "wymaganym okresem zatrudnienia", uważa się okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia. § 4. 1. Pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki: 1) osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn, 2) § 4 ust. 1 pkt 2 skreślony przez § 1 pkt 2 lit. a) rozporządzenia z dnia 3 czerwca 1997 r. ( zmieniającego rozporządzenie z dniem 18 czerwca 1997 r. (skreślony), 3) ma wymagany okres - zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach. 2. § 4 ust. 2 skreślony przez § 1 pkt 2 lit. b) rozporządzenia z dnia 3 czerwca 1997 r. ( zmieniającego rozporządzenie z dniem 18 czerwca 1997 r. (skreślony). 3. Do okresów zatrudnienia w szczególnych warunkach, o których mowa w ust. 1, zalicza się także okresy pracy górniczej w rozumieniu przepisów o zaopatrzeniu emerytalnym górników i ich rodzin oraz okresy zatrudnienia na kolei w rozumieniu przepisów o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników kolejowych i ich rodzin, a także okresy pracy lub służby, o których mowa w § 5-10. § 5. 1. Pracownik, który na statkach żeglugi powietrznej wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w dziale I wykazu B, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki: 1) osiągnął wiek emerytalny wynoszący: a) 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn albo b) 50 lat dla kobiet i 55 lat dla mężczyzn; jeżeli komisja lotniczo-lekarska wydała orzeczenie o niezdolności do wykonywania czynności członka personelu latającego, 2) wiek emerytalny osiągnął w czasie wykonywania prac wymienionych w dziale I wykazu B lub w czasie zatrudnienia, do którego został skierowany po zwolnieniu z pracy na statkach żeglugi powietrznej, 3) ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy na statkach żeglugi powietrznej, wymienionej w dziale I wykazu B. 2. Warunek określony w ust. 1 pkt 2 nie jest wymagany, jeżeli pracownik z powodu inwalidztwa został zwolniony z pracy na statkach żeglugi powietrznej lub z pracy, do której został skierowany po zwolnieniu z pracy na statkach żeglugi powietrznej, wymienionej ust. 1. § 6. Pracownik, który w morskich portach handlowych oraz przedsiębiorstwach pomocniczych działających na rzecz tych portów, zwanych dalej "portami morskimi”, wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w dziale II wykazu B, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki: 1) osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat w czasie wykonywania tych prac lub zatrudnienia, do którego został skierowany stosownie do zalecenia lekarza, 2) ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy wymienionej w dziale II wykazu B. § 7. Pracownik, który wykonywał w hutnictwie prace w szczególnych warunkach, wymienione w dziale III wykazu B, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki: 1) osiągnął wiek emerytalny wynoszący: a) 59 lat w okresie od dnia 1 stycznia 1983 r., 58 lat w okresie od dnia 1 stycznia 1984 r., 57 lat w okresie od dnia 1 stycznia 1985 r., 56 lat w okresie od dnia 1 stycznia 1986 r., 55 lat w okresie od dnia 1 stycznia 1987 r. albo b) 55 lat w okresie od dnia 1 stycznia 1983 r., jeżeli komisja lekarska do spraw inwalidztwa i zatrudnienia orzekła trwałą jego niezdolność do wykonywania prac wymienionych w dziale III wykazu B, 2) wiek emerytalny osiągnął w czasie wykonywania prac wymienionych w dziale III wykazu B lub w okresie zatrudnienia, do którego skierowany został stosownie do zalecenia lekarza, 3) ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy wymienionej w dziale III wykazu B. § 8. 1. Pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w dziale IV wykazu B, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki: 1) § 8 ust. 1 pkt 1 zmieniony przez § 1 pkt 3 lit. a) rozporządzenia z dnia 3 czerwca 1997 r. ( zmieniającego rozporządzenie z dniem 18 czerwca 1997 r. osiągnął wiek emerytalny wynoszący 50 lat dla kobiet i 55 lat dla mężczyzn, 2) ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 10 lat wykonywał prace wymienione w dziale IV wykazu B. 2. § 8 ust. 2 skreślony przez § 1 pkt 3 lit. b) rozporządzenia z dnia 3 czerwca 1997 r. ( zmieniającego rozporządzenie z dniem 18 czerwca 1997 r. (skreślony). § 8a. § 8a dodany przez § 1 pkt 1 rozporządzenia z dnia 27 kwietnia 1991 r. ( zmieniającego rozporządzenie z dniem 9 maja 1991 r. § 8a zmieniony przez § 1 pkt 1 rozporządzenia z dnia 29 grudnia 1992 r. ( zmieniającego rozporządzenia z dniem 14 stycznia 1993 r. Pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie B dziale IV poz. 8 i 9, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki: 1) osiagnął wiek emerytalny: 50 lat - kobieta i 55 lat mężczyzna - w czasie zatrudnienia lub w ciągu 5 lat od ustania zatrudnienia, 2) ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 20 lat przy pracach wymienionych w wykazie B dziale IV poz. 8 i 9. § 9. 1. Funkcjonariusz pożarnictwa nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki: 1) osiągnął wiek emerytalny wynoszący: a) 55 lat dla - kobiet i 60 lat dla mężczyzn albo b) 50 lat dla kobiet i 55 lat dla mężczyzn, jeżeli komisja lekarska do spraw inwalidztwa i zatrudnienia orzekła trwałą jego niezdolność do pełnienia służby w jednostkach ochrony przeciwpożarowej, 2) wiek emerytalny osiągnął w czasie pełnienia służby albo w czasie zatrudnienia wykonywanego po zwolnieniu z tej służby, 3) ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat służby w jednostkach ochrony przeciwpożarowej przy wykonywaniu czynności o charakterze operacyjno-technicznym. 2. Warunek określony w ust. 1 pkt 2 nie jest wymagany, jeżeli funkcjonariusz pożarnictwa został zwolniony ze służby lub z pracy, którą wykonywał po zwolnieniu ze służby w jednostkach ochrony przeciwpożarowej, z powodu inwalidztwa, § 10. 1. Żołnierz zawodowy oraz funkcjonariusz Milicji Obywatelskiej, organów bezpieczeństwa publicznego i Służby Więziennej, zwolniony ze służby, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki: 1) osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn w czasie służby wojskowej, w Milicji Obywatelskiej, w organach bezpieczeństwa publicznego, służby więziennej bądź w czasie zatrudnienia wykonywanego po zwolnieniu z tej służby, bądź w ciągu 5 lat po zwolnieniu ze służby lub ustaniu zatrudnienia, 2) ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat tej służby. 2. Przepis § 4 ust. 2 stosuje się odpowiednio. § 11. Funkcjonariusz celny nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki: 1) osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn w czasie zatrudnienia w organach administracji celnej, 2) ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w organach administracji celnej. § 12. 1. Pracownik wykonujący działalność twórczą lub artystyczną w rozumieniu przepisów o zaopatrzeniu emerytalnym twórców i ich rodzin nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki: 1) osiągnął wiek emerytalny wynoszący dla: a) tancerza, akrobaty, gimnastyka, ekwilibrysty, kaskadera - 40 lat dla kobiet i 45 lat dla mężczyzn, b) solisty wokalisty, muzyka grającego na instrumentach dętych, tresera zwierząt drapieżnych - 45 lat dla kobiet i 50 lat dla mężczyzn, c) artysty chóru, żonglera, komika cyrkowego, aktora teatru lalek - 50 lat dla kobiet i 55 lat dla mężczyzn, d) aktorki, dyrygentki - 55 lat, e) muzyka grającego na instrumentach smyczkowych, perkusyjnych oraz klawiszowych, operatora obrazu filmowego, fotografika - 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn, 2) wiek emerytalny osiągnął w czasie zatrudnienia lub w ciągu 5 lat od ustania zatrudnienia, 3) ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat działalności twórczej lub artystycznej. 2. Przepis § 4 ust. 2 stosuje się odpowiednio. § 13. Dziennikarz zatrudniony w redakcjach dzienników, czasopism, w radiu, telewizji oraz w agencjach prasowych, informacyjnych, publicystycznych albo fotograficznych, objęty układem zbiorowym pracy dziennikarzy, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki: 1) osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn w czasie wykonywania pracy dziennikarskiej, 2) ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy dziennikarskiej. § 14. Pracownik Najwyższej Izby Kontroli nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki: 1) osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn w czasie zatrudnienia w Najwyższej Izbie Kontroli, 2) ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w Najwyższej Izbie Kontroli. § 15. Nauczyciel, wychowawca lub inny pracownik pedagogiczny wykonujący pracę nauczycielską wymienioną w art. 1 pkt 1-7 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela (Dz. U. z 1982 r. Nr 3, poz. 19, Nr 25, poz. 287, Nr 31, poz. 214 i z 1983 t. Nr 5, poz. 33),- określoną w tej ustawie jako praca zaliczona do I kategorii zatrudnienia, nabywa prawo do emerytury na zasadach określonych w § 4 i jest uważany za wykonującego prace w szczególnym charakterze. Rozdział 3(skreślony) Rodział 3 skreślony przez § 1 pkt 4 rozporządzenia z dnia 21 maja 1996 r. ( zmieniającego rozporządzenie z dniem 7 czerwca 1996 r. Rozdział 4Przepisy przejściowe i końcowe § 19. 1. Przy ustalaniu okresów pracy, o których mowa w § 2, uwzględnia się również okresy takiej pracy (służby), wykonywanej przed dniem wejścia w życie rozporządzenia. 2. Prace dotychczas zaliczone do I kategorii zatrudnienia w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 4 maja 1979 r. w sprawie pierwszej kategorii zatrudnienia (Dz. U. z 1979 r. Nr 13, poz. 86 i z 1981 t. Nr 32, poz. 186) uważa się za prace wykonywane w szczególnych warunkach, o których mowa w § 4. § 20. Osoba, która nabyła uprawnienie do zwiększenia emerytury lub renty inwalidzkiej na podstawie przepisów dotychczasowych, zachowuje to uprawnienie, z tym że zamiast dotychczasowego zwiększenia przyznaje się jej wzrost emerytury lub renty inwalidzkiej w wysokości wynikającej z rozporządzenia. § 21. Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem ogłoszenia z mocą od dnia 1 stycznia 1983 r. Załącznik 1 Wykaz prac wykonywanych w szczególnych warunkach Wykaz B dział IV poz. 8 dodany przez § 1 pkt 2 rozporządzenia z dnia 27 kwietnia 1991 r. ( zmieniającego rozporządzenie z dniem 9 maja 1991 r. Wykaz B dział IV poz. 9 dodany przez § 1 pkt 2 rozporządzenia z dnia 29 grudnia 1992 r. ( zmieniającego rozporządzenie z dniem 14 stycznia 1993 r. Tytuł wykazu A zmieniony przez § 1 pkt 5 lit. a) rozporządzenia z dnia 21 maja 1996 r. ( zmieniającego rozporządzenie z dniem 7 czerwca 1996 r. Tytuł wykazu B zmieniony przez § 1 pkt 5 lit. a) rozporządzenia z dnia 21 maja 1996 r. ( zmieniającego rozporządzenie z dniem 7 czerwca 1996 r. Wykaz C skreślony przez § 1 pkt 5 lit. b) rozporządzenia z dnia 21 maja 1996 r. ( zmieniajacego z dniem 7 czerwca 1996 r.
Wynika z tego, że pracą w szczególnym charakterze była praca nauczycieli jednostek oświatowych wymienionych w art. 1 ust. 1 KN do 31 grudnia 2008 r., a od 1 stycznia 2009 r. pracą w szczególnym charakterze jest jedynie praca nauczycieli, wychowawców i innych pracowników pedagogicznych zatrudnionych w młodzieżowych ośrodkach
Swoją pracę musieli wykonywać na pełny etat. Taka możliwość przewidziana została w art. 32 ustawy emerytalnej, a szczegółowe warunki jej uzyskania – w rozporządzeniu Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (DzU nr 8, poz. 43 ze zm.). Dużo zależy od rodzaju pracy Oczywiście nie wszyscy zatrudnieni przy pracach "szczególnych” przechodzą na wcześniejszą emeryturę na jednakowych warunkach. Są one zróżnicowane w zależności od tego, jaki rodzaj pracy wykonywali. Prace te zostały pogrupowane w dwóch wykazach (A i B) , które zostały dołączone do wspomnianego rozporządzenia jako załączniki. Najmniej rygorystyczne warunki muszą spełnić osoby, które wykonywały prace wymienione w wykazie A. Wykaz B zawiera najcięższe prace, które kwalifikuje do różnych działów. W zależności od tego, do którego działu dany rodzaj pracy się zalicza – zróżnicowane są wymogi uzyskania omawianej emerytury. Bez względu jednak na rodzaj wykonywanej pracy można ogólnie stwierdzić, że przyznanie wcześniejszej emerytury z tytułu zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze uzależnione jest od: Ustalając prawo do wcześniejszej emerytury, ZUS nie może zsumować okresów pracy w szczególnych warunkach z okresami pracy w szczególnym charakterze. Rozwiązanie to potwierdził Sąd Najwyższy w uchwale z 29 września 2005 r. (II UZP 10/05). Dla przyznania omawianej emerytury nie ma obecnie znaczenia, czy praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze była wykonywana u państwowego czy u prywatnego pracodawcy. To skutek wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 14 czerwca 2004 r. (17/03, OTK-A 2004/6/57; DzU z 2004 r. nr 144, poz. 1530). Trybunał uznał wówczas ograniczenie możliwości zaliczania takiej pracy (wyłączające zatrudnienie w „sektorze prywatnym”) za niezgodne z Konstytucją RP. Aby uzyskać emeryturę z tytułu zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze nie trzeba wykonywać takiej pracy ostatnio przed zgłoszeniem wniosku o to świadczenie. Co więcej, nie trzeba być wówczas zatrudnionym w ramach stosunku pracy, tak jak ma to miejsce przy nabywaniu uprawnień do wcześniejszej emerytury pracowniczej. Przykład Ubezpieczony (urodzony 10 maja 1948 r.) był zatrudniony przez 12 lat w państwowej firmie jako kierowca samochodu ciężarowego (praca w szczególnych warunkach wymieniona w wykazie A). Po rozwiązaniu stosunku pracy zatrudnił się w prywatnej firmie transportowej na tym samym stanowisku. Przepracował tam pięć lat. Jeśli zgłosi wniosek o przyznanie wcześniejszej emerytury, ZUS uwzględni mu przy ustalaniu wymaganego stażu pracy w szczególnych warunkach nie tylko okres zatrudnienia u państwowego pracodawcy, ale również w prywatnej firmie. Przykład Ubezpieczony (urodzony 5 grudnia 1947 r.) zgłosił wniosek o przyznanie wcześniejszej emerytury z tytułu zatrudnienia w szczególnych warunkach. Udowodnił dziewięć lat zatrudnienia przy pracach wymienionych w wykazie A oraz ośmioletni okres pracy w szczególnym charakterze. ZUS odmówił przyznania emerytury, gdyż ubezpieczony nie posiadał wymaganego okresu pracy „szczególnej”. Przy ustalaniu tego stażu nie mógł bowiem zsumować okresów pracy w szczególnych warunkach z pracą w szczególnym charakterze. Jednakowe zasady przy pracach z wykazu A Pierwsza grupa uprawnionych do ubiegania się o emeryturę z tytułu zatrudnienia w szczególnych warunkach to osoby, które wykonywały prace wymienione w wykazie A. Zawiera on bardzo obszerny katalog prac. Wymienione są tam prace w: górnictwie, energetyce, hutnictwie i przemyśle metalowym, chemii, budownictwie i przemyśle materiałów budowlanych, leśnictwie, przemyśle drzewnym i papierniczym, przemyśle lekkim, transporcie i łączności, gospodarce komunalnej, rolnictwie i przemyśle rolno-spożywczym, przemyśle poligraficznym, służbie zdrowia i opiece społecznej, zespołach formujących szkło oraz przy innych pracach wymienionych w rozporządzeniu (tzw. prace różne). Dla przyznania omawianej emerytury nie ma znaczenia, jaki rodzaj prac wymieniony w wykazie A wykonywała osoba ubezpieczona. W tym przypadku przepisy przewidują jednakowe warunki dla wszystkich. W związku z tym mężczyźni, którzy wykonywali prace wymienione w tym wykazie, mogą przejść na emeryturę po ukończeniu 60 lat oraz udowodnieniu stażu ubezpieczeniowego wynoszącego 25 lat, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach wymienionej w wykazie A. Ustalając ten staż, ZUS może zaliczyć również: Przykład Ubezpieczony (urodzony 10 grudnia 1948 r.) w grudniu 2008 roku ukończył 60 lat. Ponieważ po osiągnięciu tego wieku nadal jest zatrudniony, dotychczas nie wystąpił z wnioskiem o wcześniejszą emeryturę. Przez dziewięć lat wykonywał zawód kominiarza (praca wymieniona w dziale IX wykazu A). Ponadto przez cztery lata pracował na kolei, a przez trzy lata pełnił służbę w policji. Jeśli zgłosi wniosek o przyznanie wcześniejszej emerytury, przy ustalaniu 15-letniego okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach wymaganego do przyznania tego świadczenia, ZUS zaliczy ubezpieczonemu wszystkie wymienione okresy. W wyniku ich zsumowania ubezpieczony będzie miał wymagany 15-letni staż pracy w szczególnych warunkach. Trudniej przy wykazie B W wykazie B znalazły się najcięższe i najbardziej szkodliwe dla zdrowia prace. Wykonywanie ich przez odpowiedni okres uprawnia do przejścia na emeryturę na ogół w jeszcze niższym wieku emerytalnym niż w przypadku wykonywania prac wymienionych w wykazie A. Mężczyźni mogą nabyć prawo do wcześniejszej emerytury po ukończeniu 55 lub 60 lat – w zależności od tego, w którym dziale wykazu B wykonywana praca została wymieniona. Pracownicy lotnictwa, portów morskich, hutnicy oraz dziennikarze, aby uzyskać wcześniejszą emeryturę z tytułu wykonywania swojej pracy, muszą osiągnąć wymagany wiek emerytalny w czasie zatrudnienia przy takiej pracy bądź w czasie innej pracy, do której wykonywania ich skierowano. Przyznanie wcześniejszej emerytury z tytułu wykonywania prac wymienionych w wykazie B uzależnione jest również, co oczywiste, od udowodnienia odpowiedniego stażu ubezpieczeniowego (dla mężczyzn 25 lat – zasady ustalania tego stażu). Trzeba też mieć wymagany okres zatrudnienia w szczególnych warunkach, który wynosi: Osoby, które chcą przejść na emeryturę z tytułu wykonywania prac wymienionych w wykazie B, nie mają możliwości doliczenia do wymaganego stażu pracy „szczególnej” okresów wykonywania innego zatrudnienia (np. pracy na kolei czy też służby). Nie można również doliczyć okresów wykonywania prac wymienionych w wykazie A. W tym przypadku liczą się bowiem tylko i wyłącznie okresy zatrudnienia przy pracach z wykazu B. Pracownicy zatrudnieni przy pracach z wykazu B mogą nie spełniać warunków przyznania emerytury przewidzianych dla osób wykonujących takie prace. Nie musi to jednak oznaczać, że nie nabędą w ogóle prawa do emerytury z tytułu zatrudnienia w szczególnych warunkach. Mogą oni bowiem uzyskać wcześniejsze uprawnienia emerytalne na zasadach przewidzianych dla pracowników zatrudnionych przy pracach wymienionych w wykazie A. Warunki te przewidują bowiem możliwość doliczenia okresów wykonywania prac z wykazu B. Emerytura z tytułu wykonywania takich prac przysługuje wówczas mężczyznom po ukończeniu 60 lat. Przykład Ubezpieczony (urodzony 10 czerwca 1948 r.) udowodnił 11 lat pracy hutniczej wymienionej w dziale III wykazu B (przy obsłudze pieców koksowniczych). Oprócz tego przepracował pięć lat w transporcie jako kierowca autobusu PKS (praca wymieniona w wykazie A). Wiek wymagany do przyznania emerytury przewidzianej dla pracowników zatrudnionych przy pracach z wykazu B (55 lat) ukończył w 2003 r. w czasie zatrudnienia w hutnictwie. Niedługo po tym zgłosił wniosek o wcześniejszą emeryturę z tytułu zatrudnienia w szczególnych warunkach. ZUS odmówił przyznania tego świadczenia ze względu na brak 15 lat pracy w wykazie B. Przy ustalaniu tego stażu nie zaliczył bowiem 5-letniego okresu pracy w transporcie. W 2008 r., po ukończeniu 60 lat, ubezpieczony ponownie wystąpił z wnioskiem o wcześniejszą emeryturę. ZUS przyznał wówczas świadczenie, gdyż do okresu pracy wymienionej w wykazie A doliczył okres zatrudnienia z wykazu B. Przykład Ubezpieczony (urodzony 12 grudnia 1948 r.) ukończył 60 lat w grudniu 2008 r. Udowodnił 26-letni staż ubezpieczeniowy, w tym 15 lat pracy w szczególnych warunkach w lotnictwie, wymienionej w dziale I wykazu B. Stosunek pracy „szczególnej” rozwiązał jednak kilka miesięcy przed ukończeniem wspomnianego wieku (w marcu 2008 r.). Tym samym ubezpieczony nie spełnił warunku osiągnięcia wieku emerytalnego w czasie wykonywania prac określonych w dziale I wykazu B lub w czasie zatrudnienia, do którego został skierowany po zwolnieniu z takiej pracy. Może natomiast przejść na wcześniejszą emeryturę z tytułu prac wymienionych w wykazie A (przy zaliczeniu zatrudnienia z wykazu B), gdzie wspomniany warunek nie jest wymagany. Dla zatrudnionych w szczególnym charakterze Możliwość nabycia wcześniejszych uprawnień emerytalnych mają również pracownicy zatrudnieni w szczególnym charakterze. Podobnie jak osoby pracujące w szczególnych warunkach, muszą ukończyć wymagany wiek, a także posiadać długi staż ubezpieczeniowy oraz odpowiedni okres pracy „szczególnej”. Kategorie pracowników zatrudnionych w szczególnym charakterze uprawnionych do uzyskania wcześniejszej emerytury wymienia ustawa emerytalna. Należą do nich: Warunki uzyskania wcześniejszej emerytury przez osoby zatrudnione w szczególnym charakterze zostały określone w rozporządzeniu Rady Ministrów w sprawie wieku emerytalnego. Pierwszym z nich jest ukończenie obniżonego wieku emerytalnego. Jest on zróżnicowany w zależności od rodzaju pracy w szczególnym charakterze. Dla mężczyzn wiek ten wynosi od 45 do 60 lat. Pozostałe warunki są już jednakowe dla wszystkich kategorii pracowników. Wymagany staż ubezpieczeniowy wynosi dla mężczyzn co najmniej 25 lat, natomiast minimalny okres pracy w szczególnym charakterze – 15 lat. Od niektórych kategorii pracowników zatrudnionych w szczególnym charakterze przepisy wymagają dodatkowego warunku dotyczącego okresu, w jakim należy ukończyć wcześniejszy wiek emerytalny. Przykładowo funkcjonariusz pożarnictwa wiek ten musi osiągnąć w czasie pełnienia służby albo w czasie zatrudnienia wykonywanego po zwolnieniu z tej służby. Ustalenie okresu pracy ZUS ustala wymagany okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze według pewnych zasad. Pierwsza z nich dotyczy sposobu wykonywania pracy „szczególnej”. ZUS zalicza tylko takie okresy zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, gdy było ono wykonywane w ramach stosunku pracy lub stosunku to, że umowa-zlecenie, umowa o dzieło czy inna umowa cywilnoprawna nie wystarczy do uznania takiej pracy. To samo dotyczy wykonywania pracy „szczególnej” w ramach działalności gospodarczej. Druga zasada dotyczy stałości oraz wymiaru pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Przepisy przewidują, że praca ta musi być wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Tak więc okresy, w których pracownik świadczył pracę w niższym wymiarze czasu pracy (np. na pół etatu), nie mogą być zaliczone przez ZUS do stażu pracy „szczególnej”. Oznacza to również, że nie może być zaliczona praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, która nie miała charakteru stałości. A do takiej można zaliczyć np. świadczenie w niektórych dniach (częściach dnia) pracy „szczególnej” oraz wykonywanie przez pozostały okres czasu innego rodzaju obowiązków. Trzecia zasada pozwala uwzględniać w wymaganym stażu pracy „szczególnej” wyłącznie okresy faktycznego wykonywania tej pracy oraz okresy przebywania na urlopie wypoczynkowym. Nie mogą być więc zaliczone do tego stażu okresy niewykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, za które pracownik otrzymał po 14 listopada 1991 r. wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy lub zasiłek chorobowy, macierzyński, opiekuńczy lub świadczenie rehabilitacyjne. To samo dotyczy okresów urlopu wychowawczego, urlopu bezpłatnego oraz służby wojskowej. Praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, aby mogła być zaliczona przez ZUS przy ustalaniu wcześniejszych uprawnień emerytalnych, musi być wykonywana na pełny etat. Przykład Ubezpieczony (urodzony w sierpniu 1948 r.) zgłosił wniosek o wcześniejszą emeryturę. Przez 11 lat był on zatrudniony w firmie transportowej jako kierowca samochodu ciężarowego (praca wymieniona w dziale VIII wykazu A). Z końcem 2005 r. rozwiązał jednak stosunek pracy i założył własną jednoosobową firmę transportową. Ponieważ w czasie wykonywania tej działalności nie pozostawał w zatrudnieniu, ZUS nie mógł zaliczyć okresu jej wykonywania do wymaganego 15-letniego stażu pracy „szczególnej”. Przykład Ubezpieczony (urodzony w październiku 1947 r.) przez 14 lat był zatrudniony w szczególnych warunkach w pełnym wymiarze czasu pracy. Przez kolejne trzy lata wykonywał to samo zatrudnienie, ale jedynie na pół etatu. Ustalając wymagany okres wykonywania pracy „szczególnej”, ZUS nie uwzględni zatrudnienia wykonywanego w wymiarze niższym niż pełny etat. Przykład Ubezpieczony (urodzony w marcu 1948 r.), w marcu 2011 r. zgłosił wniosek o przyznanie wcześniejszej emerytury. Ogółem udowodnił 26-letni staż ubezpieczeniowy. Przez 15 lat pozostawał w stosunku pracy, wykonując zatrudnienie w szczególnych warunkach wymienione w wykazie A. W tym czasie łącznie przez dziesięć miesięcy przebywał na zwolnieniach lekarskich, pobierając najpierw wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy, a następnie zasiłek chorobowy. Ponadto przez pół roku korzystał z urlopu bezpłatnego. Ustalając wymagany do przyznania emerytury 15-letni staż zatrudnienia w szczególnych warunkach, ZUS nie zaliczył okresów niewykonywania takiej pracy. W związku z tym ubezpieczony nie nabył uprawnień do wcześniejszej emerytury. PRACE WYMIENIONE W WYKAZIE A UPRAWNIAJĄCE DO PRZEJŚCIA NA WCZEŚNIEJSZĄ EMERYTURĘ (WYBRANE) Dział I. W górnictwie - Prace pod ziemią Dział II. W energetyce - Prace przy wytwarzaniu i przesyłaniu energii elektrycznej i cieplnej oraz przy montażu, remoncie i eksploatacji urządzeń elektroenergetycznych i cieplnych Dział III. W hutnictwie i przemyśle metalowym - Prace w spiekalniach rud i przy wielkich piecach - Prace w stalowniach - Prace w walcowniach, ciągarniach, prasowniach, młotowniach oraz przy produkcji elementów dla kolejnictwa - Prace przy produkcji węglików spiekanych, elektrod, rud i walczaków oraz żelazostopów - Prace przy odlewaniu staliwa, żeliwa, metali nieżelaznych i rur - Prace przy produkcji tlenku cynku i cynku - Prace przy produkcji oraz przetwórstwie ołowiu i kadmu - Prace przy produkcji miedzi i odzysku metali - Prace przy przeróbce plastycznej metali - Prace w hutnictwie żelazoniklu - Prace przy wzbogacaniu mechanicznym i flotacji rud metali - Prace w koksochemii - Prace różne w hutnictwie i w przemyśle metalowym Dział IV. W chemii - Prace przy produkcji chlorowców i związków chlorowcopochodnych nieorganicznych, kwasów nieorganicznych, bezwodników kwasów i ich związków, sody i innych węglanów, kredy - Prace przy wydobywaniu, produkcji i obróbce siarki oraz produkcji nieorganicznych i organicznych związków siarki - Prace przy mieleniu pigmentów, półproduktów i surowców mineralnych do produkcji barwników, pigmentów i farb - Prace przy termicznej obróbce węgla oraz przetwórstwie produktów otrzymywanych w tych procesach - Prace przy wytwarzaniu i oczyszczaniu gazu syntezowego oraz produkcji amoniaku i metanolu - Prace przy przetwórstwie związków aromatycznych - Prace przy utylizacji oraz niszczeniu odpadów chemicznych i biologicznych - Prace antykorozyjne i termoizolacyjne urządzeń i instalacji technologicznych - Prace magazynowe, załadunkowe, rozładunkowe, transport oraz konfekcjonowanie surowców, półproduktów i wyrobów gotowych – pylistych, toksycznych, żrących, parzących i wybuchowych - Prace przy wytwarzaniu elementów szklanych do aparatury chemicznej - Prace ratowników ratownictwa chemicznego Dział V. W budownictwie i przemyśle materiałów budowlanych - Prace wodno-kanalizacyjne oraz budowa rurociągów w głębokich wykopach - Prace przy budowie oraz remoncie chłodni kominowych i kominów przemysłowych - Prace maszynistów ciężkich maszyn budowlanych lub drogowych - Prace zbrojarskie, betoniarskie, cykliniarskie, dekarskie, kamieniarskie - Prace przy montażu konstrukcji metalowych na wysokości - Prace malarskie konstrukcji na wysokości - Prace palaczy pieców do wypalania i palaczy suszarń - Prace przy wypalaniu, ściąganiu i mieleniu dolomitu oraz przygotowaniu masy dolomitowej - Prace przy produkcji materiałów ogniotrwałych Dział VI. W leśnictwie, przemyśle drzewnym i papierniczym - Prace drwali - Obsługa urządzeń do mechanicznego rozdrabniania drewna - Impregnowanie drewna - Prace w klejowniach z użyciem klejów zawierających rozpuszczalniki organiczne - Politurowanie ręczne - Produkcja masy zapałczanej zawierającej fosfor - Rozdrabnianie gliny i kaolinu do produkcji ołówków - Wyładowywanie dyfuzorów przy ekstrakcji garbników - Roztwarzanie surowców włóknistych metodą siarczanową i siarczynową w oddziałach warzelni - Hydrotermiczna obróbka drewna Dział VII. W przemyśle lekkim - Obróbka surowców włókienniczych i ich przędzenie - Oczyszczanie i ostrzenie walców zgrzeblarek - Odlewanie ołowianek - Prace przy produkcji i wykańczaniu wyrobów włókienniczych - Prace na oddziałach filców i wyrobów kapeluszniczych - Prace na oddziałach płyt i kształtek tapicerskich oraz impregnacja wyrobów technicznych - Produkcja tkanin powlekanych, gumowanych i wyrobów z tych tkanin - Obsługa urządzeń do prasowania, klejenia i wykrawania wyrobów w przemyśle odzieżowym - Prace wykonywane w zakładach przetwarzających azbest - Prace w magazynach skór surowych (garbarnie, skup) - Prace przy garbowaniu i wykańczaniu skór - Produkcja spodów obuwniczych - Prace przy przygotowywaniu klejów toksycznych - Przetwórstwo i utylizacja odpadów z tworzyw sztucznych, włókienniczych, skórzanych i makulatury Dział VIII. W transporcie - Ciężkie prace załadunkowe i wyładunkowe - Prace kierowców samochodów ciężarowych o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony - Prace kierowców ciągników, kombajnów lub pojazdów gąsienicowych - Prace na statkach morskich w żegludze międzynarodowej - Prace na statkach żeglugi śródlądowej - Prace na jednostkach pływających w portach morskich i w stoczniach morskich - Prace przy regeneracji paliw płynnych i oczyszczaniu wód balastowych na statkach - Prace rybaków morskich - Cumowanie statków - Prace przeładunkowe w portach i stoczniach - Prace na statkach żeglugi powietrznej oraz prace związane z bezpośrednią obsługą samolotów na płycie lotniska. - Prace konduktorów wagonów sypialnych - Prace czyścicieli palenisk, popielników i dymnic parowozowych - Prace ratownicze brzegowych stacji ratownictwa morskiego, wykonywane na jednostkach pływających oraz z lądu Dział VIII. W łączności - Prace radiotelegrafistów, radiotelefonistów, telegrafistów i teletypistów oraz radiooperatorów kontroli emisji radiowej - Prace telefonistek central międzymiastowych i miejscowych w urzędach pocztowo-telekomunikacyjnych - Montaż, konserwacja i remont linii kablowych - Pracownicy poczt ruchomych - Prace doręczycieli przesyłek pocztowych Dział IX. W gospodarce komunalnej - Prace w kanałach ściekowych - Oczyszczanie ścieków i filtrów otwartych - Prace przy wywozie nieczystości - Prace asfalciarzy Dział X. W rolnictwie i przemyśle rolno-spożywczym - Prace przy zakładaniu urządzeń melioracyjnych - Prace rybaków jeziorowych - Prace w fabrykach tytoniu - Obsługa komór fermentacyjnych oraz prażarek w przemyśle tytoniowym - Zapakowywanie i rozpakowywanie liści tytoniu - Produkcja suchego lodu - Prace w chłodniach składowych - Prace wykonywane bezpośrednio przy uboju zwierząt - Prace wykonywane bezpośrednio przy utylizacji surowców zwierzęcych - Prace przy wytwarzaniu mąki, kasz, płatków Dział XI. W przemyśle poligraficznym - Produkcja oraz obróbka materiału zecerskiego - Bezpośrednia obsługa aparatów reprodukcyjnych w drukarniach Dział XII. W służbie zdrowia i opiece społecznej - Prace na oddziałach intensywnej opieki medycznej - Prace w zespołach operacyjnych dyscyplin zabiegowych oraz prace lekarzy stomatologów. - Prace w prosektoriach - Prace w domach pomocy społecznej dla nieuleczalnie i przewlekle chorych Dział XIII. W zespołach formujących szkło - Formowanie i walcowanie szkła płaskiego, - Układanie wyrobów szklanych - Prostowanie płyt szklanych - Wytrawianie wyrobów szklanych - Przetwórstwo włókna szklanego - Obróbka płomieniowa szkła Dział XIV. Prace różne - Prace wykonywane w warunkach zwiększonego lub zmniejszonego ciśnienia - Prace ekip dezynfekcyjnych - Prace stroicieli instrumentów muzycznych - Bezpośrednia obsługa stacji sprężarek - Prace w suszarniach z zastosowaniem podgrzewania - Prace przy naprawie pomp wtryskowych - Obsługa urządzeń i narzędzi wibracyjnych lub udarowych - Prace przy szlifowaniu wyrobów ze szkła - Prace ratowników górskich - Prace funkcjonariuszy pożarnictwa WARUNKI DO UZYSKANIA WCZEŚNIEJSZEJ EMERYTURY PRZEZ OSOBY WYKONUJĄCE PRACĘ W SZCZEGÓLNYCH WARUNKACH WYMIENIONE W WYKAZIE B zobacz TABELĘ Zobacz pozostałe artykuły w Kodeksie emerytalnym
Osobom zatrudnionym w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze przysługuje emerytura wcześniej, czyli przed osiągnięciem powszechnego wieku emerytalnego. Emeryturę wcześniejszą mogą uzyskać osoby urodzone przed 1 stycznia 1949r., które były zatrudnione przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia, szczególnie
Gdzie można znaleźć wzory formularzy: świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach oraz świadectwa pracy oraz na co zwrócić uwagę przy ich wypełnianiu? – pyta czytelnik. Okresy pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze stwierdza zakład pracy na podstawie posiadanej dokumentacji. Robi to w zaświadczeniu wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (DzU z 1983 r. nr 8, poz. 43 ze zm.; dalej: rozporządzenie RM) albo wykazuje je w świadectwie pracy. Zaświadczenie to powinno potwierdzać charakter i stanowisko pracy w poszczególnych okresach oraz inne okoliczności, od których zależy przyznanie emerytury. Wykazy A i B, które są załącznikami do rozporządzenia RM, wymieniają rodzaje prac w szczególnych warunkach. Natomiast szczegółowy wykaz stanowisk pracy w szczególnych warunkach zawarty jest w zarządzeniach resortowych wydanych przez właściwych ministrów, kierowników urzędów centralnych oraz centralne związki spółdzielcze. Na co zwrócić uwagę Potwierdzając w świadectwie pracy (zaświadczeniu) okresy zatrudnienia w szczególnych warunkach (na określonym stanowisku pracy), pracodawcy powinni powoływać się na taki rodzaj pracy, który wymienia odpowiedni wykaz, dział i pozycja rozporządzenia RM. Taki zakres informacji jest wymagany wyłącznie dla tych zakładów, które nigdy nie stosowały resortowych wykazów prac w szczególnych warunkach. Jeśli firma stosowała resortowe wykazy, w świadectwie pracy musi powołać zarówno rodzaj pracy wykonywanej w szczególnych warunkach (ściśle według działu i pozycji wykazu A i B rozporządzenia RM), jak i określone stanowisko pracy wymienione w wykazie, dziale, pozycji odpowiedniego zarządzenia resortowego. Jeśli pracodawca stosował zarządzenia resortowe, je powołuje w świadectwie pracy (>patrz przykład świadectwa wykonywania prac w szczególnych warunkach, stanowiący załącznik nr 3 do zarządzenia nr 9 ministra budownictwa i przemysłu materiałów budowlanych z 1 sierpnia 1983 r., DzU MB i PMB, 1983, nr 3, poz. 6.). Kserokopie jak dowody Zaświadczenie o wykonywaniu pracy w szczególnych warunkach lub charakterze może wydać wyłącznie pracodawca lub jego następca prawny. Do ich wystawiania nie są uprawnione archiwa i prywatni przechowawcy. Jednak dokumenty z tych instytucji mogą się ubezpieczonemu przydać. W postępowaniu przed ZUS w sprawie o ustalenie uprawnień do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze jako środki dowodowe dopuszcza się kserokopie dokumentów potwierdzające okresy takiej pracy, sporządzone przez archiwa na podstawie posiadanej przez nie dokumentacji osobowej. Te środki merytorycznie ocenia ZUS prowadzący postępowanie w sprawie. Gdy sporządzone przez archiwum kserokopie dokumentów budzą jego wątpliwości, archiwum ma obowiązek – w świetle art. 51 ustawy z 14 lipca 1983 r. o narodowym zasobie archiwalnym i archiwach (tekst jedn. DzU z 2015 r., poz. 1446 ze zm.) – udostępnić do kontroli przeprowadzanej przez ZUS dokumenty, których kserokopie wydało osobie zainteresowanej. Gdy ZUS stwierdzi brak odpowiedniej dokumentacji lub zawiera ona nieścisłości albo budzi wątpliwości (np. wykaz nie wymienia wskazanego przez pracodawcę rodzaju pracy), ZUS ma prawo wydać decyzję odmowną. Wtedy zainteresowani mogą dochodzić swoich praw w sądowym postępowaniu odwoławczym. W sądzie Jeżeli ZUS odmówi prawa do wcześniejszej emerytury, a pracownik rzeczywiście pracował w szczególnych warunkach (według rozporządzenia RM), okresy takiej pracy może wykazać w sądzie za pomocą wszystkich dowodów, np. zeznań świadków, którzy taki okres potwierdzą. Dla wykazania okoliczności wpływających na prawo do świadczenia w sądzie wolno przeprowadzić wszelkie dowody. I to zarówno wtedy, gdy pracodawca wystawił świadectwo pracy, a ZUS kwestionuje jego treść, jak i wówczas, gdy taki dokument z żadnych przyczyn nie może być sporządzony. Sąd ma bowiem obowiązek rozważyć na nowo cały zebrany materiał oraz prawo do jego własnej oceny (art. 233 § 1 kodeksu postępowania cywilnego). Zgodnie z rozporządzeniem ministra pracy i polityki społecznej z 11 października 2011 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe (DzU nr 237, poz. 1412) świadek może złożyć zeznania w formie pisemnej lub ustnie do protokołu w ZUS. Wraz z zeznaniami świadków zainteresowany składa oświadczenie pisemne lub ustnie do protokołu o braku dokumentów stanowiących środki dowodowe oraz o przyczynach ich braku. Świadectwo pracy To dokument, który szef wydaje pracownikowi niezwłocznie, w momencie ustania stosunku pracy, czyli jego rozwiązania lub wygaśnięcia. Tak stanowi art. 97 § 1 kodeksu pracy. Jego szczegółową treść oraz wzór określa rozporządzenie ministra pracy i polityki społecznej z 15 maja 1996 r. w sprawie szczegółowej treści świadectwa pracy oraz sposobu i trybu jego wydawania i prostowania (DzU nr 60, poz. 282 ze zm.). W myśl jego § 1 ust. 1 oprócz informacji określonych w art. 97 § 2 zamieszcza się te niezbędne do ustalenia uprawnień ze stosunku pracy i uprawnień z ubezpieczenia społecznego. Chodzi o okres wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (pkt 11). W świadectwie jest też miejsce na odpowiedni wpis (pkt 4 ppkt 8) o okresach wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub charakterze, jej rodzaju oraz zajmowanym stanowisku. Jakie zajęcie i stanowisko Zatrudnienie wykonywane u pracodawców, którzy w przeszłości stosowali (bądź też nadal stosują) resortowe wykazy stanowisk pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, może być uznane za pracę w szczególnych warunkach w rozumieniu art. 32 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. DzU z 2015 r., poz. 748 ze zm.). Warunek – w świadectwie wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w świadectwie pracy pracodawca określił: - rodzaj pracy ściśle według wykazu, działu i pozycji rozporządzenia RM, - stanowisko pracy wymienione w odpowiednim wykazie, dziale, pozycji i punkcie zarządzenia resortowego lub uchwały, - okres, w którym praca w szczególnych warunkach wykonywana była stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku. Wymóg ten nie dotyczy zatrudnionych w szczególnych warunkach lub charakterze u pracodawców, którzy nigdy nie stosowali resortowych wykazów prac (np. w prywatnych firmach). Tu wystarczy, aby wykonywana praca wskazana w świadectwie pracy była zgodna z rodzajem prac lub stanowiskiem wymienionym w rozporządzeniu RM.
Prace w szczególnych warunkach. 1. Prace bezpośrednio przy przeróbce mechanicznej węgla oraz rud metali lub ich wzbogacaniu (bez prac wykonywanych w górnictwie) 2. Prace udostępniające lub
Warunki pracyBhp przy pracach... 7 października 2009 Pytanie: Pytanie: Czy istnieje wykaz prac w szczególnych warunkach oraz prac o szczególnym charakterze? Odpowiedź: Wykaz prac w szczególnych warunkach stanowi załącznik nr 1, a wykaz prac o szczególnym charakterze stanowi załącznik nr 2 do ustawy o emeryturach pomostowych. Kryteria uznania prac za wykonywane w szczególnych warunkach bądź uznania wykonywania prac o szczególnym charakterze zostały określone w wymienionej ustawie. Analiza spełnienia tychże warunków następuje w procesie oceny ryzyka zawodowego związanego z wykonywaną pracą, do której pracodawca jest zobowiązany przepisami Kodeksu pracy. Zakładowy wykaz stanowisk pracy Sporządzenie zakładowego wykazu stanowisk pracy, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze oraz ewidencji pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze spośród wykazów stanowiących załączniki nr 1 i 2 do wymienionej ustawy ciąży na pracodawcy. Autor: Jan M. Pióro specjalista z zakresu prawa pracy, biegły sądowy w dziedzinie bhp przy Sądzie Okręgowym w Warszawie Autor: Jan M. PióroMgr prawa, absolwent Uniwersytetu Łódzkiego, autor wielu publikacji o charakterze poradnikowym wieloletni pracownik Ministerstwa Zdrowia i Opieki Społecznej, ostatnio główny specjalista w Departamencie Prawnym Głównego Inspektoratu Pracy państwowej Inspekcji Pracy, biegły sądowy przy sądach okręgowych w Warszawie, z zakresu bezpieczeństwo i higiena pracy.
wymieniona jako praca w warunkach szczególnych w załączniku do rozporządzenia z 10 września 1956 r. w sprawie zaliczania pracowników do kategorii zatrudnienia w dziale XVII rolnictwie. W rozporządzeniu z 7 lutego 1983 r. w dziale X – w rolnictwie i przemyśle spożywczym – traktorzysty nie wymieniono. Jednak w dziale
Witam, czy praca kotlarza-palacza jest pracą w szczególnych warunkach?czy można powołać się na nr 8, dział XIV : "prace nie zautomatyzowanych palaczy i rusztowych kotłów parowych lub wodnych typu przemysłowego" lub : "praca oczyszczaczy przemysłowych kotłów parowych lub wodnych"a może to i to?proszę o pomoc, to pilneMozna powolywac sie na 8 oraz inne rozporzadzenia resortowe :Dziennik Urzedowy nr 4 z dnia 3 sierpnia 1987 roku,zarzadzenie nr 7 z dnia 7lipca 1987 roku,gdzie w dziale XIV, pozycje: 1,pkt 1-maszynista kotłow-palacz,pkt 2-maszynista urzadzen cieplowniczych,pkt3-palacz kotlow silowni,pkt 4-palacz itd...Jesli posiadasz swiadectwo wykonywania pracy w warunkach szczegolnych to ok,.Jesli chcesz mode Ci udostepnic wglad do kilku w ktorych znajdziesz wszystkiewykazy stanowisk bo w 8 z 1983 roku ten wykaz jest bardzo okrojony. pisz na howeja@
Xb7l. ti9ngda4un.pages.dev/314ti9ngda4un.pages.dev/38ti9ngda4un.pages.dev/244ti9ngda4un.pages.dev/92ti9ngda4un.pages.dev/338ti9ngda4un.pages.dev/380ti9ngda4un.pages.dev/253ti9ngda4un.pages.dev/220ti9ngda4un.pages.dev/136
praca w szczególnych warunkach wykaz b
